Τετάρτη 29 Αυγούστου 2012

Βρύση-Νυπτήρας

Βρύση: μεταλλικό δοχείο νερού με βρυσάκι 
 που κρεμάμε στον τοίχο και στο οποίο βάζουμε νερό και ανοιγοκλείνομαι  τη  βρύση του για να το χρησιμοποιήσουμε με τον ίδιο τρόπο που χρησιμοποιούμε τις βρύσες στο σπίτι μας.
 Βολεύει πολύ να το κρεμάς σε κάποιο δέντρο  όταν δεν έχεις μόνιμα νερό, ώστε να έχεις νερό σε κάποιο σημείο που επιθυμείς,(σήμερα θα την βρείς μόνο σε κάποια γρέκια-αγροικίες κτηνοτρόφων  τα οποία δεν έχουν μόνιμα νερό)για την κάλυψη των αναγκών τους.

! Φανάρι.


Ψυγείο Αέρος - κοινώς φανάρι..                 

Πριν  το  1972  όπου  και  ήρθε  το  ρεύμα  στο  χωριό  μας  αυτό ήταν  το 
ψυγείο  όπου  τοποθετούσαμε  τα  φαγητά   μας  πριν  τα καταναλώσουμε.      Συσκευή   που  δεν  έλλειπε  από  κανένα σπίτι.!!!                                                         Απαραίτητο  το  καλοκαίρι  όταν  οι  οικογένειες  έμεναν στα χωράφια κάτω  από  κάποιο  δέντρο (γρέκι).

Τρίτη 28 Αυγούστου 2012

Επικούριος Απόλλωνας.


Ναός του Επικούριου Απόλλωνα την 23-8-2012

Ο ναός του Επικούριου Απόλλωνα είναι ένας από τους σπουδαιότερους και επιβλητικότερους της αρχαιότητας. Ανεγέρθηκε το δεύτερο μισό του 5ου αιώνα π.Χ. (420-410 π.Χ;) και αποδίδεται στον Ικτίνο, τον αρχιτέκτονα του Παρθενώνα. Το μνημείο αυτό με την πανανθρώπινη σημασία και συνάμα ένα από τα καλύτερα σωζόμενα της κλασικής αρχαιότητας ήταν το πρώτο στην Ελλάδα που περιλήφθηκε στα Μνημεία Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO το 1986. Τμήμα της ζωφόρου του ναού αποσπάστηκε το 1814 και εκτίθεται στο Βρετανικό Μουσείο στο Λονδίνο.Οι επισκέπτες του ναού "σήμερα", αντικρίζουν το ναό με το απαραίτητο για την ασφάλεια του μνημείου "στέγαστρο".






 ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ ΣΤΟ ΔΗΜΟ ΕΙΡΑΣ: Τα χωριά του Δήμου Είρας είναι γραφικά, με

 λιγοστούς αλλά φιλόξενους κατοίκους. Κάτω από το χωριό Πέτρα βρίσκονται οι πηγές της Νέδας. Το χωριό Κακαλέτρι  βρίσκεται κοντά στην ηρωική αρχαία Είρα. Η Μαρίνα αποτελεί ένα πανέμορφο χωριό ξεχασμένο στις πλαγιές της κοιλάδας της Νέδας. Στο χωριό Στάσιμο υπάρχουν λείψανα από οχυρώσεις της αρχαίας Είρας. Στο Σύρριζο θα περιηγηθείτε στις ομορφίες του χωριού και θα επισκεφθείτε την επιβλητική εκκλησία του και το Ποτισώνα.  Η διαμονή σας είναι εξασφαλισμένη στο χωριό Αμπελιώνα όπου υπάρχει ξενώνας. Πρόκειτε για ένα πανέμορφο χωριό που πρέπει να επισκεφθείτε όπως επίσης και το χωριό Νέδα. 


"Στα περισσότερα από τα χωριά του Δήμου Είρας "προσμένει" το ταξιδιώτη και από ένα καφενεδάκι. 
ΠΩΣ ΘΑ ΦΘΑΣΕΤΕ: Ο επαρχιακός δρόμος που συνδέει τη Καλαμάτα με το Διαβολίτσι, μετά το Διαβολίτσι οδηγεί στο χωριό Κάτω Μέλπεια. Εδώ οι σημάνσεις σας ενημερώνουν πως ο Επικούριος Απόλλωνας απέχει 40 χιλιόμετρα. Ακολουθώντας μια μαγευτική διαδρομή που στο πέρασμα της συναντάτε τα χωριά Διμάνδρα, Σύρριζο, Στάσιμο, Κάκαλέτρι, κ.λ.π κατευθύνεστε στο χωριό Σκληρού όπου εκεί κοντά. βρίσκεται ο ναός.

Επισκεφτήκαμε το ναό στις 23 Αυγούστου του 2012.


Απάντηση του Ιερέα του Αγίου Φλώρου στον Μητροπολίτη Μεσσηνίας.


Με βαθύ  πόνο ψυχής αναγκάζομαι και πάλιν ν' απευθυνθώ δημόσια σε Σας, γνωρίζοντας ότι αυτό δεν είναι, κατ' εμέ, αναγκαίο, ούτε πρέπον στη σχέση του ιερέως μετά του επισκόπου. Αυτό το πράττω με βαριά καρδιά σε απάντηση υμετέρου δημοσιεύματος, μέσω του Γραφείου Τύπου σας στην έγκριτη εφημερίδα της Καλαμάτας "Ελευθερία" (12•3•11, σ. 10), στο οποίο, εμμέσως πλην σαφώς, με χαρακτηρίζετε ως "ψεύτη". Σας υπενθυμίζω ότι τα δυο βασικά γνωρίσματα που κυριαρχούν στη ζωή μου είναι οι αρετές της αλήθειας και της αγάπης, από τις οποίες δεν παρεξέκλινα και φυσικά ούτε θα παρεκκλίνω: και  εξηγούμαι:
1. Στο δημοσίευμά σας αναφέρετε ότι εγίνατε αποδέκτης παραπόνων ενοριτών του Αγίου Φλώρου με το αίτημα της μεταθέσεώς μου από την ενορία αυτή. Παρακαλώ να καταθέσετε τα ονόματα των παραπονεθέντων και τα επιχειρήματά των. Αναφορικώς με τις έωλες αιτιάσεις περί ανακολουθίας των σκέψεών μου δύνανται να ομιλήσουν όσοι με γνωρίζουν καλώς.
2. Αναφορικώς με τον έλεγχο, των βιβλίων (λογιστικών) του ναού: Σας υπενθυμίζω ότι σας παρέδωσα του έτους 2010. Μου ζητήσατε και τα βιβλία του 2009 και Σας είπα ότι θα Σας τα προσκομίσω, αλλά παρελθόντος του χρόνου δε είχον ετέραν ειδοποίηση και θεωρήσαμε ότι δεν ήτο πλέον αναγκαίον.
3. Είναι απορίας άξιον γιατί ο μητροπολίτης ζήτησε την αναγκαστική μετάθεση μου. Δηλαδή αν κρίνομαι μη ικανός για τη μια ενορία κρίνομαι για την άλλη; Μήπως οι πιστοί κατατάσσονται  σε κατηγορίες με κριτήρια γεωγραφικά, πλούτου, κοσμικών τάσεων και φρονημάτων, μειωμένης ορθοδόξου πίστεως κλπ. κλπ.
4. Αναφορικώς με την αναγκαστική μετάθεσή μου Σας γνωρίζω τα εξής: Η πρώτη φορά που κλίθηκα να παραστώ στο Συνοδικό Δικαστήριο συνέπεσε με την εισαγωγή μου στο Νοσοκομείο Καλαμάτας. Δεν προφασίστηκα, όπως λέτε, "λόγους υγείας", δηλαδή αμφισβητείτε τις υπογραφές των θεραπόντων ιατρών κρατικού νοσοκομείου; Δηλαδή το Νοσοκομείο Καλαμάτας παρανομεί;
Η αμφισβήτησή σας προσβάλλει  το Νοσοκομείο και τον υπογραφόμενο. Τη δεύτερη φορά δεν αρνήθηκα να εμφανισθώ στο Δικαστήριο. Την παραμονή της δικασίμου Σας τηλεφώνησα και μου συστήσατε να κάνω αίτηση αναγκαστικής μεταθέσεως και δεν χρειάζεται να μεταβώ στο Συνοδικό Δικαστήριο, πράγμα το οποίο και έγινε. Τώρα πού βλέπετε την άρνησή μου να παραστώ στο Συνοδικό Δικαστήριο; Παρακαλώ δημόσια να μου γνωρίσετε πότε και ποια απόφαση του Συνοδικού Δικαστηρίου εκδόθηκε σε βάρος μου και αν ναι γιατί δεν έλαβα γνώση της αποφάσεως;
5. Είναι χρήσιμο να υπενθυμίσω προς κάθε κατεύθυνση ότι η μετάθεσή μου στην ενορία Βελανιδιάς δεν έγινε από το Συνοδικό Δικαστήριο, αλλά από Σας προσωπικώς. Ιδού τα ενδιάμεσα έγγραφά Σας: α) Αρ. πρωτ. 709/10 της 28/2/11: Μετάθεση στη Βελανιδιά Αρ. πρωτ. IIl/ΙΙ της 28/2/ΙΙ:  Ποινή τριμήνου αργίας.
6. Μετά τη λήξη της 20ημέρου αναρρωτικής αδείας μου,  συνέχισα να υπηρετώ στην ενορία μου και ανέμενα τις αποφάσεις Σας. Αναφορικώς δε με τον προσωρινό αντικαταστάτη μου Ιερομόναχο, με τη λήξη  της αδείας μου συνέχισα την κανονικήν υπηρεσίαν μου στην ενορία μου, αυτός συνέχιζε να έρχεται τις Κυριακές μόνο, προφασιζόμενος να εκπαιδευθή πλησίον μου. Επειδή δημιουργήθηκαν μερικά σχόλια, του ζήτησα να σταματήσει να έρχεται και αυτό το γνωστοποίησα στον Πρωτοσύγκελλο, ο οποίος ρητώς μου υποσχέθηκε ότι θα ρυθμίσει το θέμα.
7. Σχετικά με το άτυχες, κατ' εμέ, γεγονός εντός του Ναού του Κοιμητηρίου μετά του Ιερομόναχου, τα υπ' αυτού υποστηριζόμενα: "περί ύβρεων, ότι έσχισα τα άμφια, ότι πέταξα τα βιβλία του κ.λπ., όλα αυτά είναι παντελώς ψευδή,  συκοφαντικά και ανυπόστατα. Παρακαλώ να κατονομασθούν οι μάρτυρες του συμβάντος,  για να δούμε από πού προέρχονται οι πληροφορίες που τόσο βάναυσα παραποιούν την αλήθεια.
8. Αναφορικώς με τα λεγόμενα ότι τελούσα ακολουθίες του Εσπερινού και Παρακλήσεων σε ιδιωτικά σπίτια, είναι παντελώς ψευδή. Ουδέποτε και σε καμιά περίπτωση δεν μετέβην σε σπίτια ενοριτών μου για να τελέσω τέτοιες ακολουθίες. Οντως πρωτοφανείς φαντασιώσεις.
9. Αναφορικώς με την κριτική σας για την κτηριακή κατάσταση του ενοριακού Ναού, σας παραπέμπω στην πρώτη μου επιστολή. Εν προκειμένω να μου κατονομάσετε τα ιδιωτικά παρεκκλήσια, που όπως ισχυρίζεσθε, επιμελούμαι.
10. Είναι απολύτως αναγκαίον, προς αποκατάσταση της αληθείας, να μου γνωρίσετε δημοσίως, σε ποια Συνεδρία του Επισκοπικού Δικαστηρίου Καλαμάτας, υπό ποίαν σύνθεσιν, και πότε εξεδικάσθη η υπόθεση της επιβληθείσης ποινής τριμήνου αργίας, δίχως να έχω τη δυνατότητα,  κατόπιν νομίμου κλητεύσεώς μου, να παραστώ και να υπερασπισθώ τον εαυτόν μου.
11. Σεβασμιώτατε, έχοντας υπόψη μου ότι γνώμονάς μου είναι ο λόγος του Α. Παύλου: "Μιμηταί μου γίγνεσθαι, καθώς και εγώ Ιησού Χρίστου" και θέλοντας να βαδίσω στα βήματά του, τονίζω ότι  δεν είμαι "αλάθητος". Οσοι όμως κατά καιρούς με κατηγόρησαν, εκούσια ή ακουσία και εφ' όσον τεκμηριωμένα το αποδείξουν,  δηλώ ότι  δημόσια θα ζητήσω "συγγνώμη". Οι ενορίτες των ενοριών που υπηρέτησα είναι σε θέση να μαρτυρήσουν περί εμού. Μετά βεβαιότητος δηλώ ότι  ως ιερέας τηρώ με αυστηρότητα τους κανόνες και την παράδοση της Ορθοδόξου Εκκλησίας και αρνούμαι να συσχηματίζομαι με τις υποδείξεις του οποιουδήποτε ασχέτου. Κατόπιν  των ανωτέρω,  διαισθάνομαι ότι είμαι ανεπιθύμητος στην υφ' υμών ποιμενομένην Μητρόπολη. Οθεν αναγκάζομαι να υποβάλω την παραίτησή μου εκ των εφημεριακών καθηκόντων μου.
Μετά βαθυτάτου σεβασμού
Ιερέας Νικόλαος Θλιμμένος Πτυχιούχος της Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών                       πηγή: Ελευθερία.

Αγία Θεοδώρα με τα 17 δέντρα στη σκεπή της. Ενα Θαύμα στην περιοχή μας

Από την επίσκεψή μας στις 23 Αυγούστου στις καλοκαιρινές μας διακοπές στον ιερό αυτό χώρο, που όλοι θα πρέπει να επισκεφτείτε,  για να τον δείτε από κοντά.     




Η εξήγηση που έδωσαν για το παράδοξο αυτό φαινόμενο συνοπτικά μερικοί επιστήμονες:

- κ. Λούκος Κων/νος (Γεωπόνος - Κόρινθος): "Δεν υπάρχει εξήγηση από πλευράς γεωπονικής επιστημονικής. Πρόκειται για ένα ΔΙΑΡΚΕΣ ΘΑΥΜΑ".

- κ. Μακρυγιάννης Π. (Γεωπόνος): "... Αλλά σα γεωπόνος, είμαι σε θέση να ξέρω πολύ καλά, ότι οι τοίχοι θα είχαν ανοίξει και σπάσει από τις ρίζες ενός μόνο δέντρου, πόσο μάλλον δεκαεπτά".

- κ. Ράπτης Γεώργιος (Δασολόγος - Ναύπακτος): "Το όλο φαινόμενο υπερβαίνει κάθε λογική, φυσική και επιστημονική εξήγηση του ανθρώπου".


- κ. Μπεληγιάννης Ελευθέριος (Πολιτικός Μηχανικός - Αθήνα): "Όταν ο αέρας αυτός (της ρεματιάς) έχει τη δυνατότητα να ξεριζώνει δέντρα, καταλαβαίνει κανείς, τι δυνάμεις εξασκούνται από τα 17 δέντρα για την ανατροπή της στέγης".


- κ. Σταυρογιάννη - Περρή Ελένη (Αρχιτέκτων - Καλαμάτα): "Φαινόμενο επιστημονικά ανεξήγητο. Οι δυνάμεις βάρους και αέρος σε συνάρτηση, θα έπρεπε λόγω θέσεως του εξωκλησιού, αλλά και λόγω της προχείρου κατασκευής αυτού, προς δε και της παλαιότητάς του να είχαν διαλύσει το κτίσμα. Τούτο όμως, παραμένει επί τόσους αιώνας χωρίς σοβαρές φθορές". 


- κ. Παλλας (Διευθυντής Αρχαιοτήτων - Κόρινθος): "Βάσει των φυσικών νόμων, τουλάχιστον τα μεγάλα αυτά δέντρα, λόγω κλίσεως, ύψους, περιμέτρου έπρεπε να είχαν γκρεμισθεί. Δια να στέκουν αγέρωχα, είναι κάτι που η επιστήμη δεν μπορεί να δώσει εξήγηση".


- κ. Τίγκας Αναστάσιος (Θεολόγος, Αρχαιολόγος, Ιστορικός - Ηράκλειο Αττικής): " Η όλη ανάπτυξις, ύπαρξις και ζωή των δέντρων επί της στέγης του ναού της Οσιοπαρθενομάρτυρος Θεοδώρας εκπλήσσει, αντιβαίνει προς πάσα λογικήν και φυσικήν εξήγησιν του ανθρώπου. Καταδεικνύει μίαν σπανίαν ιδιαιτερότητα, την επέμβασιν του Θεού επί της δημιουργίας Του, το θαύμα".




ΒΙΟΣ ΑΓΙΑΣ ΘΕΟΔΩΡΑΣ 

Κάθε χρόνο στίς 11 Σεπτεμβρίου ἑορτάζουμε καί τιμοῦμε τήν μνήμη τῆς Ὀσιοπαρθενομάρτυρος  Θεοδώρας τῆς ἐν Βάστᾳ.  Ἡ Ἁγία αὐτή εἶναι γνωστή πλέον ὄχι μόνο στήν πατρίδα μας ἀλλά καί πέραν αὐτῆς.
Ποιός εἶναι ὅμως ὁ δρόμος πού βάδισε καί ἔφθασε στήν ἁγιότητα;
Θά ἀναφέρουμε μέ συντομία ὅσα εἶναι γνωστά γιά τήν ζωή καί τήν πολιτεία της μέ σκοπό ὁ καθένας μας νά τήν «ζηλέψει» καί νά τῆς ὁμοιάσει.
Ἡ Ἁγία καταγόταν ἀπό τήν Ἁγιοτόκο καί Ἠρωοτόκο Πελοπόννησο γι’ αὐτό καί ἀπό κάποιους ὀνομάζεται Ἅγια Θεοδώρα ἡ «Πελοποννήσια». Ὡς πρός τήν καταγωγή τῆς  πιθανότερες περιοχές φένεται νά  εἶναι ἡ Ἀρκαδία καί ἡ Μεσσηνία.
Ἔζησε κατά τόν 9ον αἰώνα δηλαδή στά χρόνια της Βυζαντινῆς Αὐτοκρατορίας.  Οἱ γονεῖς τῆς ὑπῆρξαν ἄνθρωποι πτωχοί καί ἄσημοι ἀλλά ἀγαποῦσαν τόν Θεό καί μετέδωσαν στά παιδιά τους τήν πίστη στό Χριστό.  Ἀπό μικρή ἡλικία ἡ Θεοδώρα, σέ σχέση μέ τά ἄλλα τῆς ἀδέλφια, εἶχε μία ἰδιαίτερη ἀγάπη καί κλίση πρός τά θεία.  Ἀγαποῦσε τόν Θεό σέ τέτοιο βαθμό πού ἐπιθύμησε νά ἀφιερώσει ὅλη της τήν ζωή Σ’ αὐτόν.  Ἀποκτοῦσε μέρα μέ τή μέρα αὐτό πού οἱ Ἅγιοι Πατέρες ὀνομάζουν «Ἔρωτα Χριστοῦ».
Μεγαλώνοντας ἀποφασίζει νά ἐγκαταβιώσει σέ μοναστήρι καί ἐκεῖ νά καλλιεργήσει τόν ἔρωτά της  γιά τόν Χριστό.  Τό παράδοξο ὅμως εἶναι ὅτι δέν προτίμησε ἕνα γυναικεῖο μοναστήρι ἀλλά ἕνα ἀνδρικό! Παρουσιάστηκε στήν μονή τῆς «Παναΐτσας», μία μονή πού βρίσκεται στά ὅρια τῶν Νόμων Ἀρκαδίας – Μεσσηνίας, ὡς ἄνδρας μέ τό ὄνομα «Θεόδωρος».  Δέν μποροῦμε μέ σιγουριά νά ὑποστηρίξουμε γιά πιό λόγο τό ἔκανε αὐτό.  Πιθανόν ἤθελε νά ἐξαφανιστεῖ ἐντελῶς ἀπό τούς γνωστούς της.
Στήν ἀνδρώα μονή πού ἐγκαταβίωσε δέν ἄργησε νά καταστεῖ παράδειγμα ὑπομονῆς, ὑπακοῆς καί ταπείνωσης.  Οἱ ἀρετές αὐτές τήν ὁδηγοῦσαν σταδιακά σέ μεγάλη πνευματική πρόοδο πού ἀναγνωριζόταν ἀπό τόν Ἡγούμενο καί τούς συνμοναστές της.  Οἱ Πατέρες τῆς Μονῆς, θαυμάζοντας τήν προσωπικότητα καί τά χαρίσματα πού τόν διέκριναν, τοῦ ἐμπιστεύτηκαν τίς ἐξωτερικές ἐργασίες τῆς Μονῆς.  Πράγματι, στό διακόνημα αὐτό βρίσκονται πάντα μοναχοί ἢ μοναχές μέ ἐμπειρία στήν πνευματική ζωή.
Τήν ἴδια χρονική περίοδο  συνέβη στήν εὐρύτερη περιοχή τῆς Πελοποννήσου φοβερός λιμός, ἔτσι πού ὁ κόσμος καί ἡ Μονή κινδύνευσαν ἀπό ἀσιτία.  Ὅλοι οἱ Πατέρες ἔστρεψαν τά βλέμματά τους στόν «Θεόδωρο» ὡς τόν μοναδικό πού μποροῦσε νά βοηθήσει σ’ αὐτήν τήν τόσο δύσκολη κατάσταση.  Πράγματι, ὁ « Θεόδωρος » ἐπισκέφτηκε πολλά σπίτια Χριστιανῶν προκειμένου νά τούς στηρίξει καί ἂν ἦταν δυνατόν νά ἐξοικονομήσει κάτι καί γιά τήν μοναστική ἀδελφότητα.
Συνέβη ὅμως κάτι φοβερό!  Μία γυναίκα ξεστόμισε ἐναντίον τοῦ μία βαριά κατηγορία.  «Ὁ καλόγερος, εἶπε, μὲ ἄφησε ἔγκυο! ».  Ἡ εἴδηση αὐτή διαδόθηκε γρήγορα!  Μία δεινή συκοφαντία εἶχε ἤδη στηθεῖ.  Οἱ γονεῖς τῆς ἐγκυμονούσας γυναίκας θυμωμένοι ἀνέβηκαν στό μοναστήρι καί βίαια πρόσταξαν τόν «Θεόδωρο» νά τούς ἀκολουθήσει.  Ὁ «μοναχός» ἂν καί ἀρνήθηκε τήν κατηγορία δὲν ἀρνήθηκε νά τούς ἀκολουθήσει.  Στή συνέχεια τόν δίκασαν μέ συνοπτικές διαδικασίες καί τόν  ἔκριναν ἔνοχο.  Ἔλαβε τήν ἐσχάτη τῶν ποινῶν, « θάνατον διά ἀποκεφαλισμοῦ».  Ἂν καί μποροῦσε μέ τήν ἀποκάλυψη τοῦ σώματός του νά ἀποδείξει τήν ἀθωότητά του, προτίμησε νά «σηκώσει» τό βάρος τῆς συκοφαντίας! Ὡς τόπος τοῦ μαρτυρίου ὁρίστηκε τό χωριό Βάστα στήν περιοχή τῆς Ἀρκαδίας.  Ὁ δήμιος τόν ὁδήγησε μέχρι ἐκεῖ ἐνῶ ὁ « Θεόδωρος» ἀκολουθοῦσε «ὡς ἀμνός ἄφωνος».  Μετά ἀπό λίγη ὥρα ἡ ψυχή τῆς «Ἁγίας Θεοδώρας» φτερούγισε πρός τόν οὐρανό, στήν ἑτοιμασμένη θέση τῶν ὀσιοπαρθενομαρτύρων τῆς Ἐκκλησίας μας.
Ὁ δήμιος καί οἱ συνεργάτες του, πού ἀποκεφάλισαν τήν μάρτυρα, διέκριναν τό σῶμα τῆς γυμνό καί μεταμεληθέντες ζήτησαν συγχώρεση ἀπό τόν Θεό.
Τό θαυμαστό γεγονός ἔγινε γνωστό παντοῦ!  Ὁ Ἡγούμενος καί οἱ συμμοναστές θρηνολογώντας  ἔφθασαν στόν τόπο τοῦ μαρτυρίου  καί δοξάζοντας τόν Θεό ἐνεταφίασαν τό σῶμα της  στήν Ἱερὰ Μονή τους ἢ κατά τήν γνώμη ἄλλων στόν ἴδιο τόπο  τοῦ μαρτυρίου της.
Λέγεται, ὅτι πρίν τόν ἀποκεφαλισμό της, ἡ Ἁγία ζήτησε ἀπό τόν Θεό οἱ τρίχες τῆς κεφαλῆς της νά γίνουν δένδρα καί τό αἷμα τῆς ποτάμι.  Πράγματι, στήν στέγη τοῦ ἱδρυθέντος ναοῦ πού βρίσκεται στή Βάστα τῆς Ἀρκαδίας ἀνεφύησαν δένδρα, τά ὁποῖα παραδόξως στέκονται στήν στέγη καί ὁμολογοῦν ὅτι «ὅπου ὁ Θεὸς δὲ βούλεται νικᾶται φύσεως τάξις».

Κυριακή 26 Αυγούστου 2012

Γουρουνοπούλα ενας παραδοσιακός μεζές.


γουρουνοπούλα ψητή στη σούβλα.

γουρουνοπούλα ψητή στη σούβλα

Η δημοφιλέστατη παραδοσιακή γουρνοπούλα µε το όλο γλύκα κρεατάκι και την τραγανή πέτσα ψημένη στη σούβλα, να γλύφεις τα δάχτυλά σου! 
Μπορείς να την βρεις σε όλη την Μεσσηνία, σε ταβέρνες αλλά και απο πλανόδιους. Σε όλη την Μεσσηνία ψήνουν γουρουνοπούλες!

Υλικά
ένα γουρουνόπουλο 50-55 κιλά
1/2 κιλό αλάτι χοντρό
μία χούφτα ρίγανη

Στο Αρφαρά μπορεί κανείς να βρει γουρουνόπουλο τις Κυριακές και στις μεγάλες εορτές,  μόλις σχολάσει η εκκλησία.
Οι ψήστες είναι : Ο Παναγιώτης Σακκάς, ο Μαθιός, ο Θανάσης Μωραγιάννης  στον Αγιο Κωνσταντίνο και χρησιμοποιούν για το ψήσιμο, το φούρνο. 
Την παρακάτω συνταγή μου την έδωσε φίλος, που με άφησε να φωτογραφήσω και τη διαδικασία και γι αυτό τον ευχαριστώ πολύ,και αφορά το ψήσιμο στη σούβλα, κατά την επισκεψή μου στο χωριό του.
Η γουρουνοπούλα τρώγεται στη Μεσσηνία και σε ολόκληρη την Πελοπόνησσο διότι την περίοδο της κατοχής της Ελλάδος απο την Τουρκία (τουρκοκρατία 400 χρόνια) εάν  έψηναν αρνιά η άλλα σφαχτά τους τα έπερναν και τα έτρωγαν οι Τούρκοι, ενώ τα χοιρινά τα μισούν λόγω θρησκείας.

Τώρα στις διακοπές την τιμήσαμε για τα καλά!!!!
«Αυτή η συνταγή είναι παραδοσιακή  στο χωριό του΄.
Αυτός την έμαθε από τούς παλιούς.
Μόνος του δουλεύει δεκαπέντε χρόνια.
Την προεργασία την κάνει από το βράδυ μαζί με τη γυναίκα του.
Παίρνει το γουρουνόπουλο από το χασάπη, το περνάει στη σούβλα και ρίχνει αλάτι και μια χουφτίτσα ρίγανη στην κοιλιά.
Ράβει την κοιλιά και σκεπάζει το χοιρινό με ένα καθαρό σεντόνι.
Κατά τη μία τη νύχτα το βάζει απάνω στην ψησταριά.
Ανάβει τη φωτιά με ξύλα και λίγο κάρβουνο από μακριά. Ψήνεται για 9 με 10 ώρες.
Η φωτιά πρέπει να είναι δυνατή αλλά από μακριά και στο πλάι.
Όλη τη νύχτα συμπάει - φτιάχνει τη φωτιά. Από τη μία ως τις δέκα το πρωί.
Το γουρουνόπουλο με το ψήσιμο στη φωτιά χάνει το μισό περίπου.
Αν είναι 50 κιλά μένει 25. Αν το ψήνεις στο φούρνο όμως, χάνει λιγότερο.
Το 40% περίπου από το βάρος του.
Πιο παλιά - πριν δέκα χρόνια δηλαδή - ήτανε πολύ κουραστικό το ψήσιμο γιατί γυρίζαμε με το χέρι τη σούβλα. Τώρα έχουμε ηλεκτρική και γυρίζει με μοτέρ.
Παλιότερα είχαμε και ξύλινες σούβλες, τώρα έχουμε σιδερένιες».                                                                 

Πιστεύω ότι  με αυτό τον τρόπο  μπορούμε όλοι  να την ψήσουμε στο σπίτι μας

Πανηγύρι στο Πελεκητό Σταματινού.


Δευτέρα 13 Αυγούστου 2012

Τοπική Διάλεκτος (Γλωσσάρι)


                                              
                     ΜΙΚΡΟ   ΒΡΟΜΟΒΡΥΣΑΙΙΚΟ   ΛΕΞΙΚΟ

Παρακάτω γίνεται μία αρχική προσπάθεια να καταγράφουν οι Βρομοβρυσαίικες λέξεις και εκφράσεις.
Βέβαια οι περισσότερες ακούγονται και σε άλλα μέρη της Ελλάδας
Υπάρχουν ίσως παρακάτω και κάποιες λέξεις που μπορεί να μην αρέσουν.
 Υπάρχουν σίγουρα και άλλες που μας διαφεύγουν και  μελλοντικά θα συμπληρωθούν  με την βοήθειά σας.           


- Α -
αβανιά, η           η συκοφαντία
αβερτοσύνη,η        άμετρη ελευθερία
αγάλι-αγάλι         σιγά-σιγάβελάνι,το           το βελανίδι
άγαρμπος,ο          ο χωρίς τακτ,ο χοντροκομμένος στους τρόπους ανθρωπος
αγκομαχάω           βογκάω από κόπο ή από πόνο
αγκουσιάζω          ζεσταίνομαι πολύ, αισθάνομαι δυσφορία
αγκωνάρι,το         ο ακρογωνιαίος λίθος
αγκωνή,η (ψωμί)     μικρό κομμάτι ψωμί από άκρη καρβελιού
αγνάντια            απέναντι έχοντας οπτική επαφή
άγουρος             νεαρός αναπτυγμένος αλλά άπειρος,ανώριμος
αγουρογερασμένος,η  ο    πρόωρα γερασμένος
αγουροξυπνημένοος        ξύπνησε χωρίς να χορτάσει τον ύπνο
αγριάδα η             είδος αγριόχορτου, κατάσταση θυμού και οργής
αγρικώ              καταλαβαίνω,αντιλαμβάνομαι,νιώθω
αδειάζω             ευκαιρώ. Δεν αδειάζω, δεν ευκαιρώ.
άδουλος, η, ο       Τόπος αδούλευτος, χέρσος. Ο ακαμάτης, ο οκνηρός άνθρωπος.
αδρασκελάω          διαβαίνω, περνώ κάποιο εμπόδιο. Αδρασκέλησε το χαντάκι.
αδράχτι, το         εξάρτημα της ρόκας, όπου μαζεύεται το γνέμα
αερικό,το           δαιμονικό, νεράιδα, φάντιασμα
ακαμάτης,ο          ο τεμπέλης,ο οκνηρός
ακόνι,το            ειδική πέτρα που ακονίζουν κοφτερά εργαλεία
ακουμπάω            στηρίζομαι. Ακούμπησα να ξαποστάσω
άκουρος,η, ο        ακούρευτος
αλαφιασμένος-η-ο    τρομαγμένος
αλαφροϊσκιωτος,η,ο    αυτός που βλέπει φαντιάσματα και αερικά
αλισίβα,η           απόσταγμα στάχτης χρήσιμο για πλύσιμο, θελόσταχτη
αλισιβερίσι,το      δοσοληψία
αλλαξιά, η          φορεσιά, στολή, ανταλλαγή, τράμπα
αλάργα              μακριά
αλογοσούρτης, ο     αλογοκλέφτης
αλουποπορδή η       είδος μανιταροειδούς φυτού που αναδύει άσχημη οσμ
αλύχτημα,το         γάβγισμα σκύλου όταν έχει μυριστεί θήραμα
αλωνάρης,ο          ο Ιούλιος μήνας
αμέτι-μουχαμέτι     το 'βαλε αμέτι μουχαμέτι :το 'βαλε πείσμα, σκοπ;
αμμουδέρα η         το αμμώδες έδαφος
αμολάω              αφήνω κάποιον ή κάτι ανεμπόδιστο, ελεύθερο. Απολύω
άμπακος,ο           γεμάτο πιάτο, πολύ φαϊ, έφαγε τον άμπακ
αμποδιέται          απαγορευμένο στη βοσκή από ξένα ζώα
άμωρος, η, ο        άδικος, τεμπέλης, ράθυμος
αναβροχιά,η         ανομβρία
αναγελάω            γελάω
αναγούλα,η          τάση για εμετό, αποστροφή
ανάγυρα             από μακρινό δρόμο, γύρω-γύρω όχι απ' ευθεία
ανακαψίλα,η         κάψιμο στο στομάχι, καουρα
αναπιάνω            αναπιάνω το προζύμι, το ανακατεύω με αλεύρι και νερό
ανάργια             αραιά
ανασταίνω           ανατρέφω κάποιον από μικρό παιδί, επαναφέρω απ'το θάνατο
ανατσουτσουρώνουμαι        αγριεύω με επιθετικές διαθέσεις
αναχαράζω           αναμασάω
ανεβάσταγος, η, ο       ο ανυπόμονος, ο ασυγκράτητος
ανερώτηγα           χωρίς άδεια
αντάμα              μαζί
αντάρα,η            καπνός από πυροβολισμούς, καταχνιά, ομίχλη
αντρομίδα,η         μάλλινο υφαντό κλινοσκέπασμα, είδος μπαντανίας
ανέκοπα             χωρίς κόπο
απάγγειο,το         το απάνεμο
απαντάω             συναντάω
απαυτώνω            αντί του κακόηχου ρ. της σεξουαλικής πράξης
αποίκου             έτοιμος για να ξεκινήσει
απίστομα            ανάποδα, με το στόμα προς τα κάτω
απόβραδο,το         το σούρουπο
αποβραδίς           χθες το σούρουπο
αποκά               από κάτω
αποκούμπι, το       το καταφύγια, το άσυλο
αποπαίδι, το        το αποκηρυγμένο, αποκληρωμένο παιδί
αποπαίρνω           επιπλήττω, κατσαδιάζω
απόσκιο,το          ο ανήλιος τόπος
αποσπερού           απόψε
αποσταίνω           αποκάμνω, κουράζομαι
αποστασίλα,η        κούραση
αποφαγούδι, το      Τα αποφάγια, τα υπολείμματα του φαγητο
απόβροχα            μετά τη βροχή
άρα-μάρα,η          ελευθεροστομία, αχαλίνωτη και ακατάληπτη φλυαρία
αραδίζω             περνοδιαβαίνω
αρβαλάω             κάνω θόρυβο
αρβάλια,τα          μεταλλικές κινητές χειρολαβές
αργιεύω             αραιώνω
αρίδα,η             το πόδι
αρίδι το            το χειροκίνητο τρυπάνι
αριολόγι-αριολογάω    το μάζεμα των αριών ελιών, καρυδιών, κοκολόγι- κοκολογάω
αρλούμπα,η          κουταμάρα, ανοησία σε κουβέντα
αρμακάς,ο           σωρός, στοίβα
αρούκατος,ο         απεριποίητος, ατημέλητος, ατσούμπαλος
αρουλιέμαι          ουρλιάζωβελάνι,το          
αρτσίδι             μούσκεμα, ο βρεγμένος μέχρι το κόκαλο
αρύς-ια-υ           αραιός-α-ο
ασίκης,ο            λεβέντης, νέος αξιέραστος, γενναίος
ασκέρι,το           παρέα, οικογένεια, σύνολο ανθρώπων
ασουλούπωτος,η,ο    ατημέλητος, απεριποίητος, αυτός που έχει κακή εμφάνιση
αστράχα,η           ο μεταξύ τοιχίου και στέγης χώρος
αστρίτης,ο          η αρσενική οχιά, είδος οχιάς
αστροφεγγιά,η       το φέγγισμα των άστρων τη νύχτα χωρίς φεγγάρι
άταρος,η,ο          ο ανώριμος,ο αδύναμος,ο νωθρός
αυγατάω             αυξάνω
αφαλαρίδα,η         είδος χορταριού με αγκάθια
αφορμή η            αιτία για δράση
αφόρμησε            ερεθίστηκε (η πληγή)
άφραγκος,ο          αυτός που δεν έχει χρήματα
άφταιγος,η,ο        εκείνος που δεν φταίει σε τίποτα
αχαϊρευτος,ο        ο ανεπρόκοπος
αχαμνός,η,ο         ο αδύνατος
άχερο,το            το άχυρο
αχνιά, η            η σιγανή φωνή
αχορταγίλα,η        αχορταγία, λαιμαργία
άχτι, το            εκπλήρωσις τιμωρίας ή εκδικήσεως
άϊ                  άιντε, πήγαινε

- Β -
βαλαντώνω-ουμαι     στενοχωριέμαι, φλέγομαι από ερωτικό πάθος,αρρωσταίνω
βαρβάτο,το          αρσενικό ατίθασο και δυνατό, με πολλές ορμές
βεδούρα,η           ξύλινος κάδος, κουβάς
βελέντζα,η          μάλλινο υφαντό που δεν έχει πάει νεροτριβή
βίτσα,η             βέργα λεπτή, μαστίγιο, καμουτσί.
βρακοζώνι,το        η ζώνη του πανταλονιού
βρομόβρυση        η Ελβετία της μεσογείου-του νότου ! ! !
βρωμίστρα η         το χωράφι απ' όπου θερίστηκε μόλις βρώμη

   -Γ-
γαϊδουριά,η         απρεπής συμπεριφορά
γαϊδουρογουστέρα,η    η μεγάλη πράσινη σαύρα
γαλίφης,ο           ο κόλακας, ο γλείφτης
γανίλα, η           αγανωσιά, σκουριά
γδυτός,η,ο          ο γυμνός
γελέκο, γελέκι, το  αμάνικο επανωφόρι, στηθόρουχο.
γέννημα,το          γενικώς τα δημητριακά αλλά κυρίως το σιτάρι
γεντέκι,το          ο εύσωμος και γερός άνθρωπο
γεροκομάω           φροντίζω, περιποιούμαι ηλικιωμένο άνθρωπο
γιοματάρι,το        βαγένι γεμάτο κρασί που δεν το έχουν ανοίξει ακόμα
γιούκος,ο           στοίβα από χοντρικά ρούχα, κλινοσκεπάσματα
γιουρούκι,το        ο χοντροφτιαγμένος και δυσκίνητος άνθρωπος, ο γέρος
γκαβαλο         η κοπριά του γάιδαρου
γκαβίζω             αλληθωρίζω
γκαβός,ο            ο αλλήθωρος
γκαλιουρίζω         αλληθωρίζω, κοιτάζω κάπως στραβά
γκαλντερίμι,το      λιθόστρωτος δρόμος
γκανιάζω            διψάω πολύ
γκαρδιακός,ο        φίλος αληθινός, αγαπημένος και έμπιστος
γκλαφουνάω          ζητάω με κλάματα
γκράς,ο             είδος όπλου εμπροσθόγιομο
γκρεμίλα,η          επικίνδυνα επικλινές και άγονο έδαφος
γλαντινιά,η        είδος αειθαλούς δέντρου
γλάρα,η             νύστα
γλιέπω              βλέπω
γνέθω               φτιάχνω νήμα για ύφανση στη ρόκα
γνέμα,το            το προϊόν του γνεσίματος, το νήμα
γούπατο,το          το χαμήλωμα του εδάφους, το βαθύπεδο
γούρνα,η            λακκούβα φυσική ή τεχνιτή όπου μαζεύεται νερό
γουστέρνα,η          η σαύρα
γρέκι,το            μαντρί γιδοπροβάτων
γρουμπούλι,το       το καρούμπαλο, το εξόγκωμα από κάποιο χτύπημα, ο σβώλος
γράνα, η            βαθύ χαντάκι, αυλάκι
γωνιά,η             η εστία στο σπίτι

- Δ -
δα                  μόλις
δασιά,τα            πυκνά
δεκριάνι,το         ξύλινο εργαλείο σε σχήμα πιρουνιού για συλλογή σανού
δεμάτι, το          το χειρόβολο, μία χεριά στάχυα
δεντρογαλιά,η       είδος φιδιού
δεφτέρι,το          κατάστιχο, τετράδιο
διακονιάρης,ο       ο ζητιάνος
διάσελο,το          το ξέφωτο σε κάποιο ύψωμα
διάτανος, ο         ο σατανάς
διμούτσουνος,η,ο    ο διπρόσωπος
διφόρια,τα          καρποί που γίνονται μετά τη συγκομιδή της σοδιάς
δόγα,η              η μία από τις πολλές τάβλες του βαγενιού
δόλιος,α,ο          ο φτωχός και αξιολύπητος άνθρωπος
δοξαπατρί,το        κατακούτελα
δριμόνι,το          το μεγάλο κόσκινο για το ξεκαθάρισμα των δημητριακών
δροτσίλα, το        εξάνθημα
δυχατέρα,η          η θυγατέρα, η κόρη

- Ε -
εδεφτού, εδεκεί     εκεί ακριβώς
έλαχε               έτυχε
έμπα,το             η είσοδος
εξαποδώ,ο           ο διάβολος
επιπόνου            με πολύ στεναχώρια
επρογκίξανε         τρόμαξαν και τράπηκαν σε φυγή
ετώρα               τώρα
εφτούνος εφτού      αυτός εκεί

- Ζ -
ζα,τα               τα ζώα
ζαβλακωμένος        ο ζαλισμένος, ο αδιάθετος
ζαγάρι,το           κυνηγετικό σκυλί
ζαλιά,η             το φορτίο
ζαλώνω              φορτώνομαι
ζαμάν φου           λαϊκιστική έκφραση περιφρόνησης
ζαμπούνης           κακόκεφος, ζαμπουνιασμένος
ζαράρικος, η, ο     ο ελαττωματικός,μικρούτσικος
ζάφτω               πίνω κρασί
ζεματάω             είμαι πολύ ζεστός,υπερθερμαίνω κάτι
ζεμπερέκι,το        το πόμολο της πόρτας
ζευγολάτης,ο        ο γεωργός
ζεύλα,η             εξάρτημα του ζυγού που ζεύουν τα βόδια
ζευλώνω             ζεύω,περνάω τη ζεύλα,μτφ,παντρεύω,πειθαναγκάζω    
ζέχνω               μυρίζω άσχημα, βρωμάω, είμαι λερωμένος βρώμικος
ζιακουτάω           χτυπάω, σπρώχνω κάποιον ελαφρά
ζοντόβολο        ο βλάκας
ζούδι,το            το άγριο ζώο,ειδικά ο λαγός
ζουλάπι,το          το αγρίμι
ζουλάω              σπρώχνω
ζουνάρι,το          η ζώνη, ο ζωστήρας
ζουπάω              πιέζω, ζουλάω
ζυγώνω              πλησιάζω κοντά

- Η -
ηλιακός.ο           τοποθεσία που τη βλέπει πολύ ο ήλιος
ημεράδι το          ένα είδος βελανιδιάς, ρουπάκι
ημιπληγία           το εγκεφαλικό επεισόδιο, όπου παραλύει κατά το μισό

- Θ -
θαμπίζω             μόλις που βλέπω
θέλημα,το           κάτι που αποφεύγεται να κατονομαστεί, η παραγγελία
θελός,η,ο           θολός
θεριακωμένος, ο     ο υπερφυσικός, ο τεράστιος
θεριό,το            το θηρίο
θεριστής,ο          ο μήνας Ιούνιος
θημωνιά,η           σωρός από στάχυα έτοιμα για αλώνισμα
θράσιος,α,ο         ο ψόφιος, ο άνοστος μτφ. ο άνθρωπος που χαραμίζεται
θρύψαλα,τα          πολύ μικρά κομματάκια από σπάσιμο, θραύσματα
θυγατέρα,η    η κόρη


 -Ι-

ιβαλα           κομμάτια
ιταίρι, το          σύζυγος, να χαίρεσαι το ιταίρι σου
ινάτι, το           το πείσμα, το καπρίτσιο

- Κ -
κα                  κάτω
καγιανάς,ο          είδος φαγητού, παστό χοιρινό με αυγά και ντομάτα
καζάντια,τα         τα υπάρχοντα, τα πλούτη, τα κέρδη
καϊλα,η             αίσθημα καύσου, σφοδρή επιθυμία, παίδεμα, ταλαιπωρία
κακαράντζα,η        η κοπριά των γιδοπροβάτων
κακαρώνω              πεθαίνω
κακοζάκανος, ο      ο κακοφτιαγμένος
κακοντέλης,α,ικο    ο  φουκαράς, ο έχων κακό τέλος
κακορίζικος,η,ο     αυτός που του έχει γράψει η μοίρα ατυχίες και δυστυχία
καλαμοβύζα,η        η γίδα που έχει χοντρά βυζιά δύσκολα στο θηλασμό
καλιάζω             σκαρφαλώνω, γαντζώνομαι
καλιγώνω            πεταλώνω
καλικούτσια         καβαλικευτά τα παιδιά στους ώμουςτων μεγάλων με τα  πόδια ανοιχτά
καλμπάτσα, η        αρρώστεια των αιγο προβάτων
καλντερίμι,το       λιθόστρωτο δρομάκι, ή χώρος
καλοφάγανος,ο       ο εύκολος στο φαγητό αντιθ. κακοφάγανος
κάλπικος,η,ο        ο ψεύτικος, ο κίβδηλος
καμουτσί,το           το μαστίγιο
κανακεύω            χαϊδεύω, χαϊδολογάω
κάνουλα,η           η βρύση, κυρίως του βαγενιού
κάπα,η              χοντρό μάλλινο επανωφόρι των βοσκών με κουκούλα
καπάτσα,η           η πολύ δραστήρια και καταφερτζού γυναίκα
καπινός ,ο          ο καπνός
καπίστρι,το         το χαλινάρι  του γάιδαρου
καπρίτσιο,το        το πείσμα
καπροδόντης     αυτός που έχει στραβά δόντια
καραμπαλίκια,τα     τ'αχαμνά, οι όρχεις
καραμπουζουκλής,ο    ο λεβέντης, με διάθεση αστειότητας
καραούλι,το         η σκοπιά, το παρατηρητήριο
κάργα               πολύ,δυνατά
καρδαμώνω           γερεύω μετά από αρρώστια, γίνομαι εύρωστος, δυνατός
καρδάρα,η           ξύλινο δοχείο που χρησιμεύει για να μετρούν το γάλα κυρίως
καρλαύτης,ο         αυτός που έχει μεγάλα αυτιά
κάρμα,το            το ψοφίμι, το ψόφιο ζώο
καρμίρης,ο          ο τσιγκούνης, ο στυγνός ατομιστής
καρούλα η           πληγή από κάψιμο ή μαστίγωμα
καρτερώ             περιμένω, εμποδίζω να περάσει κάποιος ή κάτι
κατάλακα            εντελώς φανερά και αδικαιολόγητα
κατάραχα            στην κορυφή στη ράχη, στον λόφο
καταράχι,το         ο λόφος
κατραπακιά,η        χτυπώ κάποιον στο κεφάλι με την παλάμη μου
κατσάβραχα,τα       τα βραχολίθαρα με πολλές αυλακώσεις από τη διάβρωση
κατσιαπλιάς,ο       ο κλέφτης που φυγοδικεί ρακένδυτος
κατσικόδρομος ο     μικρό και δύσβατο μονοπάτι
κατσικοπόδαρος ο    ο γρουσούζης
κατσιούλα η         η κουκούλα της κάπας
κατσούλα,η          η γάτα
κατώι,το            το ισόγειο στις παραδοσιακές κατοικίες
καυκαλίθρα,η        είδος αγριόχορτου
καύκαλο το          κοκάλινο περίβλημα, καβούκι ζώου
κάφυρο, το          το ρουθούνι
καψάλα,η           τόπος καμένος από πυρκαϊά
καψερός ,ο          έκφραση συμπάθειας σε κακότυχο
κερατούκλης,ο       ο κατεργάρης
κιλίμι,το           λεπτό χαλί (το έστρωναν στο σαμάρι των μουλαριών)
κιούπι,το           πήλινο σταμνί που μέσα παστώνουν το χοιρινό κρέας
κιώσανε             τελειώσανε
κλωθογυρίζω         γυρίζω γύρω σαν την κλώσα
κλωνά,η             η ίνα, η κλωστή
κλωσσόπλο το        το κοττοπουλάκι όταν βγαίνει από το αυγό
κοκκινογούλι,το     το ραπανάκι
κολιτσάκι το        μεταλλικός γάντζος στο σαμάρι
κολάνια,τα          ιμάντες που δένουν το σαμάρι του γάιδαρου
κολαντρίζω          περιποιούμαι τον άντρα μου για να 'ναι όμορφος
κολορίζι το         η δυνατή ρίζα δέντρου
κωλώνω              εμποδίζω, καρτεράω, δειλιάζω
κονάκι το           το σπίτι, το νοικοκυριό, το κατάλυμα
κονάκι το           φίδι μαύρο, τυφλό, δηλητηριώδες που τσιμπάει μόνο Σάββατο
κοντοκαρτέρει       σιγοβάδιζε και περίμενε
κοντύλι,το          ο κοντυλοφόρος, κομμάτι σχιστολίθου που έγραφαν στην πλάκα
κοπιάζω             έρχομαι
κοπρίτης,ο          ο βρωμιάρης, ο ανεπρόκοπος και τεμπέλης άνθρωπος
κορακιάζω           υποφέρω πολύ από δίψα, τρώω λαίμαργα, αποπατώ δημοσίως
κορδονούρα, η       η υπερήφανη
κορήτα,η            πέτρινη ή ξύλινη γούρνα για πότισμα ή τάισμα ζώων
κόρμπα,η            η μαύρη γίδα
κορώνω              βρωμάω
κοτάω               τολμάω
κοτζάμ              τόσο μεγάλος
κοτρώνι,το          ογκόλιθος, μεγάλη πέτρα
κούγελο,το          ο χαζός, ο ξεμωραμένος, ο αφελής
κουμάσι, το         ακάθαρτο υπόγειο, στάβλος
κουμούτσι ,το       ξεροκόμματο ψωμί
κουνιάδα,ος         η αδελφή -ος της -του συζύγου
κούρβουλο,το        το ξερό κλήμα, μτφ το σακατεμένο χέρι ή πόδι
κουρκούτι,το        ο χυλός από σιτάλευρο μτφ.το θολωμένο μυαλό
κουρμπέτι,το        το ταξίδι, σεργιάνι,η πιάτσα
κούρνια,η           το κοτέτσι, ο ύπνος των κοτών
κουρούνα,η          η κάργια, η καρακάξα
κούτελο,το          το μέτωπο
κουτουλάω           νυστάζω
κούτρα,η            το κεφάλι
κουτρούλι, το       βουναλάκι από χώμα που συσσωρεύεται με το σκάψιμο της αμπέλου
κουτσούνα,η         η κούκλα
κούτσουρο το        κοντοκομμένος κορμός δέντρου, μτφ. ο έρημος, ο μοναχικός 
κοψοχολιάζω         ανησυχώ κάποιον για κακό που τελικά αποφεύχθηκε
κοψοχρονιά          μισοτιμή
κοψίδι, το          κομμάτι κρέας
κράζω               καλώ, φωνάζω
κραίνω              λέγω, μιλώ, απαντώ
κρικέλι,το          ο κρίκος
κριτσέπι το         άνυδρος κακοτράχαλος και πετρώδης τόπος
κρυγιαίνω           κρυώνω

- Λ -
λάβρα,η             η σπίθα που πετάγεται, η μεγάλη ζέστη
λάγαρο,το           το υπογάστριο ζώου
λαήνα η             το λαγήνι, το κιούπι
λάκα,η              επίπεδο τμήμα εδάφους, ισιάδα
λακάω               φεύγω κυνηγημένος τρέχοντας
λάκκος,ο             μτφ. ο αργαλειός
λακριντί,το         ιδιαίτερη συζήτηση....κατά μια έννοια το κουτσομπολιό
λαμπίκου            πολύ καθαρά, αστραφτερά
λαναρίζω            ξαίνω μαλλί με τα λανάρια
λατανάω             θηλάζω τα αρνοκάτσικα σε άλλες μανάδες που δεν αρμέχτηκαν
λεβέτι,το           μεγάλο δοχείο υγρών από χαλκό, το καζάνι
λειριασμένος,η,ο    μτφ. ο μαραμένος
λεμές,ο             άνθρωπος κατώτερης στάθμης, κάθαρμα, παλιάνθρωπος
λεφούσι,το          το πολύ πυκνό πλήθος από ανθρώπους ή ζώα
λεχρίτης,ο          ο βρωμιάρης και ρακένδυτος άνθρωπος
λησμονάω            ξεχνώ
λιάρος,ο            ο παρδαλός, ο πλουμιστός, ο άσπρος και μαύρος
λίμπα,η             μεγάλο πήλινο δοχείο, μτφ ο πλημμυρισμένος νερά
λιμπί,το            το ροϊ, το δοχείο αποθήκευσης του λαδιού
λιμπίζουμαι         επιθυμώ πολύ, λαχταρώ
λιχνάω              ξεχωρίζω το σιτάρι από το άχυρο με τη βοήθεια του αέρα
λογγιά η            δασώδης έκταση
λόπια,τα            είδος φασολιών
λόρδα,η             η πείνα
λουμάκι,το          το ευθυτενές, λείο και τρυφερό βλαστάρι ενός φυτού
λούμπα,η            η λακκούβα με σκοτεινά ή θολά νερά  μτ. η φάκα
λουμώνω             κρύβομαι και σιωπώ 
λούρα,η             η βέργα, 
λυγερή,η            κόρη λεπτή, ψηλή, ευκίνητη, κομψή
λυκοφάγωμα,το       το δαγκωμένο από λύκο ζώο, μτφ το πολύ σκληρό
                    και ατίθασο ζώο
λυσσιακό,το         το στοιχείο της λύσσας, η λύσσα
λοβός, ο            ο ελαττωματικός, ο καχεκτικός, ο αδύνατος


- Μ -
μαγάρα,η            η ακαθαρσία, το σκατό
μαγαρισμένος,η,ο    ο ανήθικος, ο αρνησίθρησκος
μαγκούφης,ο         ο μοναχικός, ο έρημος, ο μόνος στον κόσμο
μαέρεμα,το          το μαγέρεμα, το φαγητό
μαηδέ               μηδέ
μαθές               βέβαια, φυσικά
μαλαγάνης,ο         ο διπλωμάτης, ο δικολάβος, κατά μία έννοια ο κόλακας
μάμα,η              το στομάχι της κότας
μανάρι,το           το θρεφτάρι
μάνταλο, το         σύρτης ασφαλείας
μαντάτο,το          το νέο, η είδηση
μάντζα, η           κομμάτι χώμα
μαντρί,το           περιφραγμένος χώρος όπου κλείνουν τα πρόβατα
μαραγκιάζω          μαραίνομαι, ζαρώνω, καίγομαι από τον πάγο
μάρκαλος ο          το ξευγάρωμα των αιγοπροβάτων
μαρμάγκα,η          φαρμακερή, μεγαλόσωμη μαύρη αράχνη
μαρμάρα,η           το στείρο θηλυκό ζώο
μασιά,η             εργαλείο που χρησιμοποιείται στο τζάκι για τη φωτιά
μασούρι,το          λεπτό κομμάτι από καλάμι όπου τυλίγουν επάνω νήμα ή γνέμα
μαστάρι, το         το βυζί επί ζώων συνήθως
ματσούκι,το         το ρόπαλο, μτφ ο ξυλοδαρμός
ματσουλάω           σιγομασάω
μαχαλάς,ο           η γειτονιά
μαχιάς,ο            η κορυφή της στέγης
μέλεγος ο           είδος άγριου δέντρου με λείο και εύκαμπτο κορμό
μελεούνι,το         αμέτρητο πλήθος
μερελός,ο           ο τρελός
μεροδούλι,το        το αντίτιμο μίας ημέρας δουλειάς
μερτικό,το          το μερίδιο
μεσικά, τα          τα εντόσθια
μεσόκοπος,η,ο       αυτός που έχει φτάσει στη μέση κυρίως της
                    ηλικίας του
μετερίζι,το         το οχύρωμα, η θέση μάχης
μέτσιος,ο           ο αφελής, το κορόιδο, ο κουτός
μητάρι,το           το νήμα που είναι τοποθετημένο επάνω στον αργαλειό
μινέσκω             μένω
μισάντρα η          ο ξύλινος ή καλαμένιος τοίχος εσωτερικής διαρρύθμισης
μισοφόρι,το         εσωτερικό γυναικείο ένδυμα
μισοχώρι,το         εσωτερικός τοίχος σπιτιού
μοιράδι, το         το μερτικό
μολογάω-ω           ομολογώ, συμφωνώ, διηγούμαι
μοσχαναθρεμένος,η,ο    ο μεγαλωμένος με όλες τις ανέσεις και όλα τα
                    καλά
μούλικο,το          νόθο, εξώγαμο παιδί
μουλοχτός,ο         ο μαζεμένος, ζαρωμένος από φόβο η υστεροβουλία
μουνουχάω           ευνουχίζω, κόβω τα αχαμνά
μουνούχος,ο         ο ευνούχος, αυτός που του έχουν κόψει τα αχαμνά
μούντζα,η           χειρονομία με ανοιχτή την παλάμη ρ.μουτζώνω
μουντζαλιά η        κηλίδα από μελάνι
μουρχούτα, η        πήλινο δοχείο
μουσαφίρης,ο        ο φιλοξενούμενος
μουσμουλεύω         περπατάω σκυφτός και ψάχνω κάτι
μουτσουνιάζω        μουτρώνω, σκυθρωπάζω
μπαγλαρώνω          δένω πισθάγκωνα κάποιον
μπάκα,η             η κοιλιά
μπακανιάρης,α,ικο   αυτός που έχει μεγάλη κοιλιά
μπαλντούμια,τα      τα λουριά που δένουν το σαμάρι επάνω στο μουλάρι                  
μπαντανία,η         μάλλινο υφαντό κλινοσκέπασμα
μπαξές,ο            ο κήπος
μπάστακας,ο         μτφ.εκείνος που μένει ενοχλητικά ασάλευτος
μπελάς,ο            η δύσκολη κατάσταση
μπελεγρίνια τα      τα αρχίδ....τα μαλακά μόρια.
μπερντάχι,το        ο ξυλοδαρμός
μπιζεύλι, ,το         σιδερένια βέργα που συμπληρώνει τη ζεύλα του ζυγού ζυγού     
μπιρμπιλομάτα,η     η γυναίκα με τα παιχνιδιάρικα μάτια
μπιτ                ολότελα
μπιχλιμπίδια τα     μικροκατασκευάσματα,κοσμήματα κυρίως για παιδιά
μπόζα,η             στάση κακιωμένου
μπολιάρης,α,ικο     αυτός που γυρίζει μέσα στους δρόμους και τις πόρτες
μπόλκα,η            η ζακέτα
μπόρα,η             η ξαφνική βροχή
μποτσίκι το         η άγρια κρεμμύδα
μπουγιουρντί ,το    έγγραφο επιτιμητικό
μπουλαμάς, ο        το φιλοδώρημα
μπουλούκι,το        ασύνταχτο πλήθος ανθρώλων ή ζώων
μπουρλιάζω          περνάω την κλωστή
μπούρμπουνας ο      σκαθάρι που ζεί από τις ακαθαρσίες των ζώων
μπουσουλάω          κινούμαι με τα τέσσερα, κυρίως για παιδάκια
μπουχός,ο           η σκόνη από χώμα
μπόχα,η             η κακοσμία, η βρώμα
μπράσκα η           είδος βατράχου που βγαίνει στους δρόμους
μπρίκι το           μεταλλικό κανάτι που πίνουν νερό ή κρασί
μπρίσκαλο το        το άγουρο σύκο
μπρούκλης,ο         ο ξενητεμένος που επιστρέφοντας φέρνει μεγάλη περιουσία
μώκος, ο            ο βλάκας, ο άλαλος

- Ν -
νάκα,η              κούνια δερμάτινη για τη μεταφορά του μωρού
νεροκαϊλα,η         ανυπόφορη δίψα
νητερέσιο,το        επαγγελματική σχέση, δοσοληψία
νίλα,η              η συμφορά , η καταστροφή
νιογάμπρια,τα       το νιόπαντρο ζευγάρι
νογάω               εννοώ
νομάτοι οι          άτομα, πρόσωπα
νουρά,η             η ουρά
ντάβανος ο          ο σκούρκος, είδος εντόμου
νταβαντούρι,το      η φασαρία , ο θόρυβος
νταβάς,ο            μικρό πήλινο ή χάλκινο ταψί
ντάκος,ο            το υποστήριγμα
νταλαμεσήμερο,το    το καταμεσήμερο, όταν ο ήλιος μεσουρανεί
νταλκάς,ο           η καψούρα, η ψυχική φουρτούνα, η αναστάτωση
νταμαχιάρης, ο      ο δουλευταράς
νταμιζάνα,η         μεγάλο γυάλινο μπουκάλι με περίβλημα από ψαθί πλεγμένο
ντάνα,η             σειρά κανονική από όμοια πράγματα
νταραβέρι,το        επαγγελματική σχέση
ντερέκι,το          ο πολύ ψηλός
ντέρτι,το           ο μεγάλος καημός, κατά μία έννοια το μεγάλο παράπονο
ντορβάς,ο           ταγάρι με το οποίο ταϊζουν τα ζώα καρπό
ντορός,ο            ίχνος, πατημασιά, οσμή
ντουβάρι,το         ο τοίχος
ντουνιάς,ο          όλος ο κόσμος

- Ξ -
ξάγναντο,το         το ξέφωτο
ξεγερεύω            αναλαμβάνω στην υγεία μου μετά από κάποια αρρώστια
ξεκουμπίζουμαι      φεύγω κακήν κακώς
ξεκωλωμένη,η        βαριά βρισιά, λέγεται όμως με αφέλεια
ξεκωλώνω            ξεριζώνω
ξελακκώνω            βγάζω το χώμα γύρω από τη ρίζα δέντρου
ξελημεριάζω         περνάω όλη τη μέρα μου
ξενηστηκωμάρα,η     η πείνα
ξεπεταρούδι,το      το πουλί που μόλις πέταξε από τη φωλιά του
ξεροτοιχιά,η        τοίχος με πέτρες χωρίς λάσπη
ξεσυνέρια,η         η άμιλλα, ο ανταγωνισμός                   
ξόβεργα,η           παγίδας για πουλιά
ξυαρίζω             καθαρίζω κάτι ξύνοντας                 
ξέρα, η             η ανομβρία

- Ο -
ολοντρόϋρα          γύρω - γύρω
ολούθε              παντού
οργιά,η             μονάδα μετρήσεως μηκών
ορίζω               διατάζω
όχτος,ο             χωμάτινο φυσικό αντέρεισμα
οχτρός,ο            ο εχθρός

- Π -
παιδοκομάω          γεννάω παιδί, φροντίζω, περιποιούμαι παιδί
παλαμίζω            ορκίζομαι, βάζω το χέρι στο ευαγγέλιο
παλούκι το          ο πάσσαλος
παραγώνι,το         ο χώρος γύρω από τη φωτογωνιά
παράδες,οι          τα χρήματα
παρακά              λίγο πιο κάτω
παραλογάω           παραληρώ
παραλοϊζω           χάνω το νου μου
παρασάνταλος,η,ο    αυτός που δεν έχει τάξη και συνέπεια στο φέρσιμό του
παταλιά             μεταφορά ανθρώπου από τέσσερις άλλους
πατικώνω            συμπιέζω
πάφτωχος,η,ο        ο πολύ φτωχός
παχνί,το            ξύλινο κουτί μέσα στο οποίο τρώνε τα ζώα
πελεκούδα η         κομμάτι ξύλου που πετάγεται από το πελέκημα
περίδρομος ο        το χείλος του πιάτου, μτφ πολυφαγία
περικοπά            από σύντομη και ευθεία διαδρομή
περονιάζει          διαπερνά
πεσκίρι,το          πετσέτα φαγητού
πηλάλα,η            η τρεχάλα
πλανεύω             ξεγελάω
πλαντάζω            ταράζομαι από θυμό
πλαστήρι,το         ξύλινη τάβλα που πάνω της πλάθουν το ψωμί
πλατσιουράω         τσαλαβουτάω στα νερά
πολυτρίχι το        είδος αγριοχόρταρου
πολυώρα             προηγουμένως, πριν από αρκετή ώρα
ποργιά,η            το πέρασμα
πόστο,το            καίρια θέση
πουρνό,το           το πρωί
προβυζαίνω          υποβοηθώ τα μικρά αρνοκάτσικα να βυζάξουν
προσανάβω           τη φωτιά χρησιμοποιώντας κάτι εύφλεκτο
πυρομάχος,ο         το πίσω μέρος της εστίας στο τζάκι
πυροστιά,η          τρίποδας που μπαίνει πάνω στην εστία

- Ρ -
ρεκοντιά η          ποώδες αγριόχορτο
ριζάφτι  το         η ρίζα του αφτιού
ριζικό,το           το πεπρωμένο
ροβολάω             κατηφορίζω
ρούγα,η             η γειτονιά, ο πλατύς δρόμος
ρούντζα             κατήφεια, μούτρωμα
ρουπώνω             τρώγω μάλλον λαίμαργα
ρέγουλα,η           με το μέτρο, μέτρια

- Σ -
σάϊσμα,το           υφαντό από τραγόμαλλο πάνω στο οποίο
                    κοιμόντουσαν
σαλαγάω             οδηγάω τα ζώα με φωνές
σάματις             σάμπως, μήπως
σαρίδι το           το σκουπίδι
σάρωμα το           η σκούπα
σβάρνα,η            γεωργικό εργαλείο με το οποίο στρώνουν το οργωμένο χωράφι
σβουνιά,η           ξερή κοπριά ζώου, κυρίως βοδιού
σγουριά,η           η σκουριά, η βρώμα , τα οξείδια των μετάλλων
σγούμπα,η           η καμπούρα
σεβντάς,ο           το ερωτικό πάθος
σεκλέτι,το          η στενοχώρια
σέλα,η              το σαμάρι, η σαγή
σέμπρος,ο           ο συνέταιρος κυρίως για τις γεωργικές εργασίες
σεντούκι,το         μπαούλο όπου φυλάσσονται πολύτιμα κοσμήματα ή χρήματα
σεργιάνι,το         ο περίπατος, το χάζεμα της κίνησης του δρόμου
σεργούνι,το         το ρεζίλεμα, ο εξευτελισμός
σιαδώ,σιακεί        από εδώ, από εκεί
σιακάτ'             προς τα κάτω
σιάξε               ταχτοποίησε, φτιάξε
σιαπέρα             προς τα πέρα
σιμπάω              αναθάλω τη φωτιά
σιούντελο το        ο αφελής, ο χαζός
σιουράω             σφυρίζω
σκαλούνι,το         το σκαλοπάτι
σκαμπίλι,το         η σφαλιάρα, το χτύπημα με την παλάμη στο μάγουλο
σκαπετάω            περπατώντας χάνουμαι στον ορίζοντα
σκαρφίζουμαι        επινοώ, μηχανεύουμαι
σκαφίδι,το          η σκάφη που ζυμώνουν το ψωμί
σκερβελές,ο         ο αχαϊρευτος, ο ανεπρόκοπος άνθρωπος
σκιαζάρι το         το σκιάχτρο
σκιάζουμαι          τρομάζω, φοβούμαι
σκόντος,ο           η έκπτωση στην τιμή
σκορδοκαϊλα (μου)   ένδειξη μη ενδιαφέροντος για κάτι συγκεκριμένο
σκοτούρα,η          σκοτοδίνη, ζάλη μτφ πρόβλημα
σκουντουφλάω        σκοντάφτω
σκουράντζος,ο       η παστή ρέγκα
σκουτί,το           το ένδυμα
σοϊλίτικος,ο        αυτός που προέρχεται από σόι καλό, από καλή
                    ράτσα
σοκάκι,το           στενός δρόμος συνοικίας
σουλούπι,το         η εμφάνιση
σούρμα το           στενό πέρασμα, στενό μονοπατάκι
σούρτι,το           το χαλινάρι
σούσουρο,το         ο διασυρμός με την κακογλωσσιά, η κακολογία
σουχλί,το           το σουβλί
σταλίζω             ξεκουράζουμαι το μεσημέρι σε σκιά, οδηγώ τα πρόβατα σε σκιά
στερνό,το           το τελευταίο
στέρφος,η,ο         στείρος, άτεκνος
στυγερό,το          γερό ξύλο στη μέση του αλωνιού όπου γύρναγε το άλογο
στραβέγκλω, η       η μισόστραβη
στραβόξυλο,το       ο αναποδιάρης άνθρωπος
στράτα,η            μικρό και στενό δρομάκι
στράφι              άδικα, ανώφελα, στα χαμένα
στριγγλιάρης,α,ικο  ο καχεκτικός, ο αδύνατος, ο αρρωστιάρης
στρίγγλος,α,        ο κακός και δύστροπος άνθρωπος
στριμούρα,η         πιεστική ανάγκη                   
στειλιάρι,το        ξύλινη ράβδος που χρησιμεύει σαν λαβή για εργαλεία
συγκέσιο,το         συνοικέσιο
συχαρίκια,τα        το φιλοδώρημα που δίνεται σ'αυτόν που φέρνει καλή είδηση
σφαλάχτι,το         είδος ακανθώδους θάμνου
σφάρδακλας ,ο       ο βάτραχος
σφαχτό  το          το προς σφαγή ζώο
σφελα           η φέτα το τυρί
σώγαμπρος,ο         ο γαμπρός που συγκατοικεί με τα πεθερικά του

- Τ -
τάβλα,η             τραπέζι συμποσίου
τάλε κουάλε         πανόμοιος
ταμαχιάρης,ο        ο πλεονέχτης, ο δουλευταράς
ταρακουνάω          ταράζω δυνατά, συγκλονίζω
τάχα                μήπως
ταχιά               αύριο                  
τέμπλα,η            το μακρύ ραβδί για ράβδισμα
τεντελάω            τρέμω από αδυναμία
τέντζερης,ο         κατσαρόλα μαγειρέματος
τετεντζιά η         μικρό και όμορφο ωδικό πουλί
τετραπέραντος,ο     ο πανέξυπνος, ο τετράκις έξυπνος
τζερεμές,ο          ο δύστροπος, η άδικη ποινή
τηλώνωμαι           χορταίνω
τομάρι,το           δέρμα ζώου, ο κακός και αναποδιάρης άνθρωπος
τραβολογάω          σέρνω κάποιον παρά τη θέλησή του
τραμπουζάνα, η      μεγάλο γυάλινο μπουκάλι με επένδυση πλεχτή από ψαθί ή σχοινί
τρανός,η,ο          ο μεγάλος
τρατάρω             κερνάω
τρεμοκουκουρίζω     τρέμω πολύ από το κρύο, έτσι που ακούγεται
                    θόρυβος
τριχιά,η            σχοινί τρίχινο
τριψάνα,η           τριμμένο ψωμί
τροκάνι,το          κουδούνα που κρεμάν στο λαιμό γιδοπροβάτων
τράμπα,η            ανταλλαγή είδος με είδος
τσακίδια,στα        φύγε, χάσου
τσαλαπατάω          πατάω άτσαλα, πατάω και ξαναπατάω
τσαμπουνάω          φλυαρώ χωρίς να λέω τίποτε
τσαντίλα,η          πάνα για το στράγγισμα του τυριού, κατάσταση εκνευρισμού εκνευρισμού
τσαπερδόνα,η        η πανέξυπνη νεαρή κόρη που τα καταφέρνει όλα
τσεμπέρι,το         γυναικείο κεφαλομάνδηλο
τσιγκλαω            ενοχλώ, πειράζω, σπρώχνω ελαφρά
τσιγκλί το          εργαλείο με το οποίο κόβουν τα φραγκόσυκα
τσίλικος,ο          χάρμα οφθαλμών, μπάνικος
τσιούλος,α,ο        αυτός που έχει μικρά ή κομμένα αυτιά
τσιράκι,το          ο πληρωμένος καλοθελητής
τσίφτης,ισα,ικο     ο λεβέντης στο χαρακτήρα, ο μπεσαλής
τσοκάνι το          είδος κουδουνιού με ξερό ήχο που κρεμάνε στα γίδια κυρίως
τσουλουφρίζω        καίω επιπόλαια τις άκρες των μαλλιών, καψαλίζω
τσουτσουρώνομαι     ορθώνω το ανάστημα για να επιτεθώ
τσόφλι το           το περίβλημα ξυλώδους καρπού ή αυγού
τυλώνω              χορταίνω φαγητό, γεμίζω πολύ το στομάχι μου

- Φ -
φεγγίτης ο          μικρό παραθυράκι που μόλις επιτρέπει το φως να περάσει
φελάει              ωφελεί
φηκάρι,το           το  θηκάρι, η θήκη, μτφ το πολύ στενό ρούχο
φιλεύω              προσφέρω με αγάπη
φιράδα,η            η χαραμάδα
φιρί φιρί           γύρω-γύρω, επίμονα, προκλητικά
φιτιλιά,η           ραδιουργία, η υποκίνηση σε τσακωμό
φλετουράω           φτερουγίζω, κινούμαι ελεύθερα
φορτοτήρα,η         διχαλωτό ξύλο που χρησιμεύει για το φόρτωμα
φορτοτριχιά,η       το σχοινί που χρησιμεύει για το φόρτωμα
φούρκα,η            ξύλινος διχαλωτός πάσσαλος, μτφ η κρεμάλα
φουρκάδα η          ξύλινο υποστήριγμα για τις ντοματιές, φασολιές
φουρκαδιάζω         τοποθετώ φουρκάδες σε ποώδη αναρριχητικά φυτά για υποστήριξη
φουρκίζω            απαγχονίζω, γκρεμοτσακίζω, προκαλώ θυμό οργή
φουρκισμένος,η,ο    ο θυμωμένος, ο κρεμασμένος
φούρλα,η            φιγούρα στο χορό, στροφή γύρω από τον εαυτό
φούσκα,η            παιδικό παιχνίδι με την κύστη του γουρουνιού
φτούνα φτου         αυτά εκεί
φώλος,ο             το αυγό που βάζουν στη φωλιά για να γεννήσει η κότα κότα
φέρτσα,η            λωρίδα χωρίς το δέρμα, μόνο με το λίπος του χοίρου

- Χ -
χαβιά,η             ειδικό χαλινάρι για ατίθασα άλογα
χαβιόλι,το          η συνήθεια
χαγιάτι,το          η βεράντα
χαϊβάνης,α,ικο      ο αφελής, το παιδί
χαϊρι,το            η προκοπή
χαλιάς,ο            άγωνος τόπος γεμάτος χαλίκια
χαλκωματένιος,α,ο   ο από χαλκό
χαμοκέλα,η          ισόγειο κτίσμα που χρησιμεύει συνήθως για στάβλος
χαμόσπιτο,το        ισόγειο κτίσμα που χρησιμεύει συνήθως για κατοικία
χάμου               χάμω, κάτω                       
χαμπέρι,το          αγγελία , μήνυμα, είδηση, μαντάτο
χαμπηλά             χαμηλά
χαράμι              άδικα
χαραμοφάης,ο        αυτός που τρώει τσάμπα το φαϊ του χωρίς να προσφέρει
χαράργια τα         σύστημα από ξύλα και σχοινί για τη μεταφορά του άχυρου
χαραυγή,η           το γλυκοχάραμα
χάρβαλο το          το ετοιμόρροπο
χασκογελάω          γελάω χαζά χωρίς αιτία
χαψιά,η             η μπουκιά
χαϊρι,το            προκοπή, πρόοδος
χειρόβολο το        μια χεριά θερισμένα στάχυα, όσα πιάνει το χέρι
χεριά,η             ποσότητα όσο πιάνει ένα χέρι
χιονίστρα,η         αρχική μορφή κρυοπαγημάτων
χλαπακιάζω          τρώω γρήγορα και χωρίς να μασάω
χλιαίνω             ζεσταίνω
χολιασμένος,η,ο     ο θυμωμένος, ο σκυθρωπός
χοντρολιές οι       οι βρώσιμες ελιές
χουγιάζω            φωνάζω δυνατά
χουλιάρι το         το κουτάλι
χουνέρι,το          ζημιά, βλάβη
χουχλάζει           κοχλάζει, βράζει
χρυσή,η             ο ίκτερος
χτικιό,το           η φυματίωση
χτικιάρης,α,ικο     ο φυματικός
χυλός,ο             πρόχειρο φαγητό από αλεύρι και νερό
χόβολη,η            η θράκα, τα αναμμένα κάρβουνα
χωρατό,το           το αστείο
χώρια               χωριστά, ξεχωριστά

- Ψ -
ψαλίδια,τα          τα ξύλα της στέγης
ψιχάλα,η            σιγανή βροχή
ψυχοπαίδι,το        παιδί ξένο, ορφανό, που έπαιρναν οικότροφο, για δουλειές                   
ψυχοπονιέμαι        λυπάμαι, σπλαχνίζουμαι, συμπαθώ.....                                                                                       ...........αφιέρωμα:    στον παππού μου τον Κώστα Αλειφέρη, που έχω ακούσει τα  περισσότερα απο τα παραπάνω.