Το Φραγκόσυκο.

ΤΟ ΚΑΛΛΙΤΕΡΟ ΠΕΡΙΦΡΟΝΗΜΕΝΟ ΦΡΟΥΤΟ ΤΟΥ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙΟΥ, ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΝΕΟΕΛΛΗΝΕΣ
ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ Δ. ΛΥΡΑ 
Το φραγκόσυκο είναι φρούτο του καλοκαιριού, καρπός της φραγκοσυκιάς, κακτοειδούς φυτού Κέντρο-Αμερικανικής προέλευσης που φυτρώνει και στην Ελλάδα. Ο καρπός αυτός αναπτύσσεται περιμετρικά πάνω στις άκρες των φύλλων της φραγκοσυκιάς.Παλιότερα τα κτήματα  είχανε σύνορα τις φραγκοσυκιές, αφετέρου ήταν τροφή για τα ζώα και τους ανθρώπους. Παλιότερα από τα φραγκόσυκα έφτιαχναν και οινόπνευμα.
Η επιφάνειά του καλύπτεται αφενός από σκούρα κομπάκια και αφετέρου από πολύ μικρά αγκαθάκια, τα οποία μοιάζουν με χνούδι και δε γίνονται άμεσα αντιληπτά, τα λεγόμενα φραγκάγκαθα. Για τη συλλογή του χρησιμοποιούσαμε παλιά το τσιγκλί και τώρα το τενεκεδάκι διπλής όψης ανάλογα με το μέγεθος του φραγκόσυκου. Για το καθάρισμα από τα φραγκάγκαθα χρησιμοποιούσαμε κυρίως το ψίλιθρο στο οποίο κολλούσαν τα φραγκάγκαθα, λυγαριά , ιτιά ή οποιοδήποτε άλλο φυτό. Μετά τα βρέχουμε με νερό πίεσης,ή τα βάζουμε στο νερό για να φύγουν όσα φραγκάγκαθα είναι κολλημένα ακόμη στο φραγκόσυκο. Απαγορεύεται η συλλογή καρπών όταν φυσά αέρας, γιατί υπάρχει κίνδυνος να τυφλωθείς ή να γεμίσεις φραγκάγκαθα το οποία  εμείς βγάζαμε με αλογόμυγες. Υπάρχει στη Μάνη είδος φραγκοσυκιάς χωρίς περόνες και βγάζουν φραγκόσυκα χωρίς φραγκάγκαθα.
Το φθινόπωρο που δεν υπήρχε χλωρακιά, τα παλιά χρόνια της αθωώτητας, μαζεύαμε φραγκοσυκιές,τις οποίες κόβαμε με το κασάρι, στη δύση του ηλίου, ανάβαμε φωτιά και τις καψαλάγαμε χρησιμοποιώντας το τσιγκλί για να καούν τα αγκάθια τους (περόνες), τις κόβαμε σε μικρά κομμάτια και ταίζαμε τα διάφορα ζώα. Πρόβατα. γίδια, γουρούνια, μοσχάρια γαιδούρια, άλογα κ.λ.π.. Η φραγκοσυκιά είναι ευκολόπιαστο φυτό και στον ένα χρόνο αποδίδει καρπούς.
Το φραγκόσυκο περιέχει πολλούς σκληρούς σπόρους, και είναι αρκετά δροσιστικό όταν καταναλωθεί κρύο, ειδικά με παγωτό καϊμάκι. Σε μεγάλες ποσότητες φέρνει δυσκοιλιότητα. Μπορεί να γίνει και γλυκό του κουταλιού ή μαρμελάδα, όπως γραφουμε στο τέλος.
Ο ΤΡΟΠΟΣ ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΥ ΤΟΥ ΦΡΑΓΚΟΣΥΚΟΥ ΓΙΑ ΝΑ ΤΟ ΦΑΜΕ Η συλλογή και ο καθαρισμός αποτελούν εμπόδια, ώστε κάποιος να απολαύσει τα φραγκόσυκα, όταν δεν είναι μυημένος. Προκειμένου να συλλέξουμε  φραγκόσυκα, είτε για επί τόπου κατανάλωση, είτε για μεταφορά στο σπίτι πρέπει να γνωρίζουμε και εφαρμόζουμε τον παρακάτω βασικό κανόνα. Μαζεύουμε φραφκόσυκα πριν την ανατολή του ηλίου ή μετά τη δύση του ηλίου γιατί τα φραγκάγκαθα έχουν υγρασία, δεν σκορπίζουν εύκολα, και να υπάρχει άπνοια αέρα. Το πιο νόστιμο φραγκόσυκο είναι το χειμώνα, όταν διφορίζουν  οι φραγκοσυκιές.Όταν συλλέγομε φραγκόσυκα και θέλομε να τα μεταφέρουμε τά βάζουμε σε καλάθι, πρέπει να προσέχουμε, να μη τα πετάμε από ψηλά, να μην πιέζονται κατά την συλλογή  να μη προκαλείται άνοιγμα στο κάτω μέρος του καρπού κατά την απόσχιση από τον βλαστό.  Διατηρούνται καθαρισμένα στο ψυγείο ή ακαθάριστα σε σκιερό μέρος και όχι πέραν της εβδομάδας. Το μυστικό για να καθαριστεί το φραγκόσυκο από τον τόσο οπλισμένο με αγκάθια φλοιό είναι απλό. Επιτυγχάνεται με τρεις τομές επί του καρπού. Οι  δύο  στα άκρα και  είναι βαθιές και η τρίτη ενώνει τις δύο προηγούμενες και είναι ρηχή, όσο το πάχος του φλοιού. Μετά  τις  τρεις  τομές,  απομακρύνομε  πλευρικά  το  φλοιό και  αποκαλύπτεται  ο  καρπός  ο  οποίος  αφαιρείται   με  το  χέρι (ή το πιρούνι)  ή  ακόμα  εισάγεται  στο  στόμα   απ’ ευθείας χωρίς  την  χρήση  χειρός,  από  τους  πεπειραμένους.Τη διαδικασία αυτή την έχουμε φωτογραφίσει για την κατανόηση, από πρωτόπειρους,όταν θέλουν να γευτούν το φραγκόσυκο. Το χρώμα των καρπών είναι κίτρινο, πορτοκαλί ή κοκκινωπό και η σάρκα τους γλυκιά και χυμώδης.
Το υπουργείο αγροτικής ανάπτυξης θα πρέπει να εφαρμόσει πιλοτικά την καλλιέργεια της φραγκοσυκιάς, να κάνει έρευνα αγοράς, ώστε να δοθούν κίνητρα σε νέους αγρότες, μιας και η χώρα μας έχει αρκετά συγκριτικά πλεονεκτήματα.   
Μερικά φραγκόσυκα το πρωί προσφέρουν εξαιρετική τόνωση ενώ κόβουν το αίσθημα της πείνας. Σε περιπτώσεις μεγάλης κατανάλωσης φαγητού, αποτελούν ένα εξαιρετικό χωνευτικό.Είναι ένα θαυμάσιο, εύγευστο αλλά και εξαιρετικά δροσιστικό φρούτο τις ζεστές ιδίως ημέρες του καλοκαιριού.Έχουν μεγάλη περιεκτικότητα σε βιταμίνη C. Επίσης περιέχουν βιταμίνη A σε μικρότερη ποσότητα, αμινοξέα, σίδηρο, κάλλιο, ασβέστιο, μαγγάνιο, νάτριο κλπ.Είναι αγχολυτικά.Επανασυντάσσουν το νευρικό σύστημα, είναι ένα φυσικό ηρεμιστικό που φέρνει ηρεμία και γαλήνη σε έναν στρεσαρισμένο οργανισμό.
Μπορούν να χρησιμοποιηθούν στη ζαχαροπλαστική για γλυκά, μαρμελάδες και κομπόστες ενώ δίνουν εξαιρετικής ποιότητας ρακί. Επίσης τα νεαρά φύλλα της φραγκοσυκιάς, πριν βγάλλουν περόνες και φραγκάγκαθα, μπορούν να χρησιμοποιηθούν και στη μαγειρική για σαλάτες, ορεκτικά, τουρσί, κλπ.
Οι καρποί του φραγκόσυκου, καθαρίζουν το πεπτικό σύστημα πλήρως αλλά και το ουροποιητικό, νεφρά, κλπ.  Είναι αντιδιαβητικό, αντιχοληστερινικό και τα σπόρια που περιέχει το φραγκόσυκο καθαρίζει το έντερο από τις τοξίνες που εισάγουμε στο σώμα μας. Στη λαϊκή της Καλαμάτας Τετάρτη και Σάββατο βλέπουμε αρκετούς να πωλούν φραγκόσυκα, ενώ στα σούπερ μάρκετ πωλούν σε συσκευασίες φραγκόσυκα, από Μαρόκο και Τυνησία. Για την παρασκευή μερμελάδας ,από φραγκόσυκα ξεφλουδίζουμε τα φραγκόσυκα και αφαιρούμε τα σπόρια τους. Προσθέτουμε στην κατσαρόλα τη σάρκα του πορτοκαλιού, τα φραγκόσυκα πολτοποιημένα ,  χυμό πορτοκαλιού και λεμονιού, ζάχαρη και βράζουμε μέχρι να δέσει. 
Βάζουμε τη μαρμελάδα σε αποστειρωμένα βάζα και σφραγίζουμε. Έχει μια εξαιρετική και ασυνήθιστη γεύση αλλά πρέπει να καταναλωθεί στη διάρκεια του χειμώνα.